FTX macerası bize neler söylüyor?

FTX maceralı bir halde battı gitti. Geçen hafta süresince yalnız bununla ilgili konuştuk, yazdık ve Tweet’ledik. Bu borsada parası kalan arkadaşlarıma da geçmiş olsun demek isterim bu vesileyle. Kripto camiasına FTX kadar edepsiz ve ahlaksız bir kurum gelmemiştir sanırım, bizim Thodex ve Çiftlik Bank’ın yaptıkları bunun yanında ilköğretim evlatlarının yaramazlığı şeklinde kalır.

Deşildiğinde daha arkasından neler çıkacak bakalım. SEC (bizdeki SPK’ya denk geliyor) başkanı Gensler’in adı, FTX’in dev yolsuzluğunda ön saflarda geçiyor. İktidar partisi olan Demokratların da en büyük parasal destekçilerinden olan SBF, isminin kısaltılmamış hali ile Sam Bankman-Fried, muhtemelen fazlaca büyük, devletler düzeyinde bir düzenbazlığın piyonu olmuş. Wolf of Wall Street filmi bu olayların yanında duygusal güldürü olarak duracak sanıyorum. İzliyor olacağız.

Benim bu yazıda derdim SBF’in iyi mi yolsuzlukların içinde olduğu, ne derinliğe batmış olduğu değil. Bu tarz şeyleri esasen arkadaşlarımız gelecek günlerde detaylı şekilde anlatacaklardır. ABD yönetimi ise vakası olabildiğince örtbas etmeye çalışacak, bu sebeple SBF iktidarın en büyük destekçilerinden birisi, Soros’un arkasından ikinci sırada. Ben bu yazıda vakaya makro perspektiften bakarak iyi mi sonuçlar çıkarmamız icap ettiğini irdeleyeceğim.

FTX vakası yalnız bir kripto krizi değildir, tüm Batı finans kapitalizminin çöküşünün tetikleyicisidir

Vakaları çorap söküğü şeklinde ipliğin bir ucundan tutarak söken ve açığa çıkaran CZ bakın basınımızın haberine gore ne demiş:

“Binance’in Kurucusu ve İcra Kurulu Başkanı Changpeng Zhao (CZ), FTX’teki erimenin tam tesirinin hemen hemen hissedilmediğini belirterek, “kademeli” kripto krizi ve finansal çöküş mevzusunda uyarıda bulunmuş oldu.” 

Şimdi bu haberi yazanlar umut ediyorlar ki, FTX’deki erime ile sonunda bekledikleri şey olacak, kripto finans çökecek, bitecek. Bu niyetle başlık atmışlar, “Finansal çöküş yolda” diye. Sadece onlara fena bir haberim var! CZ’nin başlatmış olduğu temizlik, kriptoparalar için esasen sorunlu olduğu malum sahada yapılmıştır. Zannedildiği şeklinde kriptoparalar ve blokzincir değil, aslolan fiat paralar ve onun üstüne inşa edilmiş ahlaksızlık imparatorluğu çökmektedir. Aslolan şimdi batmaz zannedilen sistemin çöküşü adım atmıştır.

1) FTX vakası merkezi finans için sonun başlangıcıdır

Tüm dünyada 1990’ların sonlarından beri acaip bir dönem hakim olmuştu. Bu dönem 2022 Mart ayında bitti ve yerini yepyeni bir konjonktüre, bambaşka bir dünya düzenine bıraktı. Acayipliği neredeydi bu 20-25 senelik devrin? Bir kez bu dönem, para basma işini merkezde ve kendi uhdelerinde tutan ve bununla dünya üstünde maceralarını fonlayan bir ekip kişilerin hakimiyetinin zamanı zirvesiydi. Bir ekip küreselci elitist gruplar ve insanoğlu, (bunlara özetlemek gerekirse WEF’ciler diyelim) maceralarını geçtiğimiz 20 küsur yılda basılan karşılıksız dolarlarla fonladılar. Bu dolarlarla dünyanın bir fazlaca ülkesinde klikler oluşturdular, savaşlar çıkardılar, çalkantılar planladılar ve karanlık emellerini gerçekleştirdiler. Ahlaksız planlarını fonladılar ve sonuçta dünyada yüzbinlerce insanoğlunun ölümüne sebep oldular. Renkli ve renksiz devrimlere imza attılar, laboratuvarda virüs yapmış olup bizleri topluca öldürmeye bile niyetlendiler. Tüm bu faaliyetler kolay ve ucuz bir halde elde ettikleri dolarlarla fonlandı. Bakın bu yılların tablosunu da koyalım:

Burada yeşil olan bölge dünyanın bir yıl içindeki tüm ekonomik üretimi, yabancı tabirle GDP’si. Mavi renkli olan kambur ise dünyanın üstüne yüklenmiş borç yükü. 2020’de çizdiğim bu grafiğin verilerini Dünya Bankası ve IIF’in sitesinden elde etmiştim. Aradan geçen iki senede borç yükü 300 trilyon doların da üstüne çıktı. Dünya üretimi de Pandeminin başladığı 2020’den sonrasında düştü. Mavi bölgenin 5 senelik dönemler halinde planlanmış bulunduğunu söylemek de mümkün, adeta planlı bir para şişirilmesi ile evvelinde yazılmış bir global senaryo filme çekilmiş.

Google’dan arayarak bulabileceğiniz hiçbir kaynakta bu veriler benim burada koyduğum şeklinde üst üste konulmuyor; GDP borçlarla asla aynı tabloda çizilmiyor, onun yerine küresel borç GDP’nin yüzdesi olarak ve ince bir çizgi şeklinde gösteriliyor. Bu da gerçek durumu anlamamızı olanaksız kılıyor. Oysa ki buradaki grafikte görüldüğü şeklinde 2000’ler süresince küresel borç adeta şişip balon olurken dünya ekonomik üretimi ona orantılı olarak büyümemiş. Normalde mavi boyalı kısmın yeşilin azca üstünde seyretmesi ve ikisinin paralel seyretmesi gerekirdi. 1990’a kadar hep bu şekilde olmuştu, yalnız büyük dünya savaşlarında aradaki fark açılıyordu. Acaba ikimiz de son 20 senede bir dünya savaşı içinde miyiz? Öyleyse kime karşı savaşmaktayız?

2) Borcu üretenler ve alacaklılar aynı kişiler!

FTX vakasında ilk bakışta görülemeyen borç döngüleri mevcut. Mesela, Amerikan devleti tarafınca Kurultay’ye onaylatılarak Ukrayna’ya askeri yardım yapılmıştı; o yardım paraları Ukrayna tarafınca (muhtemelen yabancı danışmanların önerisiyle) FTX fonlarına yatırılmış, sonrasında da Demokrat partinin seçim desteği olarak yine ABD’ya geri gelmiş. Tablodaki 20-25 senelik borç artışı da aynı bu örneğe benzer şekilde çalışmıştı: Bir el ülkelere paralar veriyor, sonrasında o paralar dönerek dolaşıp tekrardan borcu verenlere faizi ile geri dönüyor. Net sonuçta o ülke ve vatandaşları global bankalara borçlu oluyor: Doğrusu, borçlu olan hep biziz de alacaklılar ortada yok. İşte kapitalizmin o görünmeyen eli bakın ne hale gelmiş!

3) Para satarak para kazanmak kripto yaşamına ilişkin bir model değildir.

Kripto paralar ve blokzincir dünyası paradan para kazanılan bir yer değildir. Bu mevzuda ısrarcıyım. O model paranın pamuk şeker şeklinde havagazıyla üretildiği dünyanın modelidir. Para satarak satılan paranın faizinden kazanılan modelin batmakta olan banka sistemine ilişkin bir kurgu bulunduğunu anlamamızın zamanı gelmedi mi? Karşımızda alternatif bir model varken hem de, elimizde blokzincir teknolojisi varken.

Sayısı malum ve saydam bir halde kaydı tutulan kriptoparaların dünyasında bile Ponzi şema yapmak için FTX şeklinde pervasız ve sosyopatik bir cesarete haiz olmak lazım. Sadece bu da oldu işte. Her insanın gözü önünde ve göstere göstere Ponzi yaptılar… Şimdi hepimiz bizlerden bunun tüm kripto ekosisteminde standart uygulama bulunduğunu kabul etmemizi istiyor. Ne münasebet?

Kripto yaşamına kumarhane olarak bakmamayı öğrenemeyenler var. Burasının “sound money” doğrusu “sağlam para” dünyası olduğuna asla inanamayanlar. Kafasında paracı yargıların ve ön yargıların kazılı olduğu insanoğlu var, onlar ne yapmış olursanız yapın işin içinden bir kumarhane çıkartmayı başarırlar. Bizim bundan sonrasında içimizden temizliğini yapacağımız zihniyet işte bu zihniyet olacak. CZ’nin başlatmış olduğu temizlik tüm ekosisteme yayılacak ve bu ahlaksız mekanizmayı vücudumuzdan, sistemimizden silip atacağız. Geriye yalnız inovasyon ve temiz teknolojik üretim duracak.